آخرین سفارشات و وصایای امام علی علیه السلام به امام حسن علیه السلام
۱. پسرم! چهار چيز را مراقبت كن تا به عمل به آن زيان نبيني:
ـ خِرد، سرشارترين ثروت است.
ـ حماقت، بزرگترين فقر است.
ـ عُجب، وحشتناكترين تنهايي است.
ـ بزرگواري و اخلاق نيكو، برترين شرافت است.
۲. در سايه چهار مورد ياد شده، به اين موارد نيز عمل كن:
ـ از دوستي با نادان بپرهيز؛ زيرا مي خواهد به تو سود برساند، ولي زيان مي زند.
ـ از دوستي با دروغگو برحذر باش؛ زيرا دور را برايت نزديك جلوه مي دهد و نزديك را دور.
ـ از رفاقت با بخيل بپرهيز؛ زيرا در شديدترين حالت نياز، از تو دريغ مي كند.
ـ و از دوستي با گنهكار بپرهيز؛ زيرا تو را به اندك مي فروشد.
۳. شما را به تقواي الهي سفارش مي كنم و اينكه در پي دنيا نرويد، هرچند دنيا در پي شما باشد.
۴. بر آنچه از دنيا كه از دستتان مي رود، تأسف نخوريد.
۵. حق بگوييد و براي اجر (آخرت) عمل كنيد.
۶. دشمن ستمگر و ياور مظلوم باشيد.
۷. در مورد يتيمان؛ مبادا گرسنه بمانند و در حضور شما تباه شوند.
۸. در مورد قرآن؛ مبادا ديگران در عمل به آن از شما جلو بيفتند.
۹. در مورد نماز؛ كه ستون دين شماست. [كه آن را سبك نشماريد]
۱۰. در مورد خانه خدا؛ تا هستيد آن را خالي (از زائر) نگذاريد؛ زيرا اگر خانه خدا رها شود (از عذاب الهي) مهلت داده نمي شويد.
۱۱. درباره همسايگانتان؛ كه اين سفارش پيامبرتان است. پيوسته نسبت به آنان سفارش مي كرد تا حدّي كه پنداشتيم آنان را از ارث بَران قرار مي دهد.
۱۲. امر به معروف و نهي از منكر را وا نگذاريد كه در نتيجه، بدانتان بر شما مسلط شوند و آنگاه دعا كنيد و دعايتان مستجاب نشود.[۱]
سفارش هاي كوتاه حضرت علي عليهالسلام به امام حسن عليه السلام[2]
ـ عزيزم، تو را سفارش مي كنم به:
ـ نماز در وقتش؛
ـ زكات به اهل آن و در جاي آن؛
ـ سكوت در هنگام شبهه؛
ـ ميانه روي در عمل؛
ـ عدالت در خشم و رضا؛
ـ دوست داشتن بينوايان و هم نشيني با آنان؛
ـ كوتاهي آرزو؛
ـ ياد مرگ و پارسايي در دنيا؛
ـ خداترسي در كار نهان و آشكار؛
ـ شتاب نكردن در گفتار و رفتار؛
ـ اهتمام به كار آخرت و درنگ در كار دنيا؛
ـ پرهيز از مجالس تهمت خيز؛
ـ پرهيز از اداي سخن زشت؛
ـ برادري با برادران ديني؛
ـ مجادله نكردن با نابخردان و نادانان؛
ـ ژرف نگري در دين؛
ـ استواري در كار.
ـ پسر عزيزم! اگر مي خواهي در دنيا و آخرت پيروز و سربلند باشي:
ـ فرمان دهنده به نيكي و بازدارنده از منكر و زشتي باش؛
ـ با فاسق، براي دفاع از دينت مدارا كن، ولي به دل او را دشمن بدار و در عمل از او كناره بگير؛
ـ در زندگي ميانه رو باش؛
ـ در عبادتت معتدل باش و در عبادت، به امر دايمي كه طاقتش را داري، بپرداز؛
ـ ساكت باش تا سالم بماني؛
ـ در هر حال به ياد خدا باش؛
ـ بر تو باد روزه گرفتن كه زكاتِ بدن و سپر ايمني روزه دار است؛
ـ با نفس خويش جهاد كن؛
ـ بر تو باد حضور در مجالس ذكر و دعا.
پی نوشتها:
-------------------------------------
[۱]برگرفته از: محمد محمدى رى شهرى، دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ، ترجمه: جواد محدثى، قم، دارالحديث، ج ۷، صص ۲۷۶ـ ۲۸۵.
[۲] همان، صص ۲۸۳ـ ۲۸۴.
