نياز انسان به لباس و پوشش، تاريخي به قدمت پيدايش وي بر كره خاكي دارد و چيزي نيست كه در آن جاي ابهام و ترديد وجود داشته باشد.
انسان ها، در دوره هاي گوناگون تاريخي، از عصر حجر تا قرن قمر مصنوعي هميشه از برهنگي گريزان بوده اند. نه تنها آدميان، كه بسياري از حيوانات نيز به طور طبيعي و غريزي نوعي پوشش و استتار دارند. وجود، سرما و گرما، سوزش آفتاب و باد و بوران، در تنوع و تفاوت انواع لباس در زندگي انسان تأثير فراوان داشته امّا احساس نياز انسان به لباس و پوشيدگي، تنها مولود سرما و گرما نيست؛ فطرت انسان به گونه اي است كه از برهنگي مي گريزد و پوشش را حصار امن و زيبا بي خويش مي داند. انسان بدون لباس خود را آسيب پذيرتر و در تير رس دشمن احساس مي كند. توليد و استفاده از انواع پوشاك در مناطق گوناگون جهان با مذاهب و افكار و آراء گوناگون، نشان احساس نياز غريزي و طبيعي بشريت به اصل پوشش و بيم و نفرت از برهنگي است.
در آغاز خلقت بنا به گزارش قرآن مجيد، آدم و همسرش در بهشت الهي، پوشيده بودند، شيطان به انگيزه آشكار سازي بدي هاي پوشيده، آن دو را به بهره گيري از درخت ممنوع تشويق كرد، آن دو وقتي از ميوه ممنوع خوردند، برهنه شدند، ولي باز هم تلاش كردند خود را با برگ درختان بهشتي بپوشانند. اگر چه آدم و حوّا همسر و محرم يكديگر بودند و ناپوشيدگي آنان در برابر هم مشكلي محسوب نمي شد، ولي باز هم هر دو از برهنگي، احساس شرم يا خوف داشتند، و لباس و پوشش را آگاهانه و آزادانه بر لختي و برهنگي ترجيح دادند.
قرآن مجيد اين ماجرا را در دو سوره اعراف آيه 22 و سوره طه آيه 121 بازگو كرده است كه رابطه انسان و لباس و نقش شيطان را در تلاش براي برهنگي انسان نشان مي دهد.
قرآن وقتي از هشدار الهي به آدم سخن مي گويد و دشمني شيطان نسبت به وي و همسرش را يادآور مي شود، نعمت هاي بهشتي را چنين بر مي شمارد: «اِنَّ لَكَ اَنْ لا تَجُوعَ فيها وَلاتَعْري، وَ اَنَّكَ لا تَظْمَؤُا فيها وَلا تَضْحي» (1)؛ «تو در بهشت نه گرسنه مي شوي و نه برهنه مي ماني، نه تشنگي داري و نه از گرما رنج مي بري.»
قرآن پوشيدگي را از نعمت هاي بهشتي مي شمارد و بدبختي و شقاوت بشريت را نتيجه پذيرش وسوسه هاي شيطان و محصول ساده انديشي و طمع ورزي و تبليغات كاذب او مي داند و تصريح مي كند كه اولين گام در هبوط آدم، خوردن ميوه ممنوع و پيدايش برهنگي است. «فَاَكَلا مِنْها فَبَدَتْ لَهُما سَوْءاتُهُما»(2)؛ «سرانجام هر دو از آن خوردند، و عورتشان آشكار گشت.»
در جاي ديگر، قرآن لباس را نعمتي آسماني مي شمارد و مي فرمايد:
«يا بَني آدَمَ قَدْ اَنْزَلْنا عَلَيْكُمْ لِباساً يُواري سَوْءآتَكُمْ وَ ريشاً وَ لِباسُ التَّقْوي ذالِكَ خَيْرٌ ذالِكَ مِنْ آياتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ»(3)؛ «هان، اي آدميان! جامه اي كه زشتي هايتان را بپوشاند، بر شما فرود آورديم و اسباب آراستگي براي شما قرار داديم و جامه پارسايي بهتر است. اين از نشانه هاي [فضل و رحمت ] خداست، باشد كه متذكّر شوند.»
ويژگي هاي لباس
از ديدگاه فرهنگ اسلامي، لباسي كه زن و مرد مي پوشند، بايد ويژگي هاي زير را دارا باشد.
1 - لباس عامل تشبّه مرد و زن به يكديگر نشود. لباس هاي ويژه زنان را مردان نپوشند و جامه هايي كه مردانه محسوب مي شود، زنان بر تن نكنند، البته پوشيدن لباس هايي كه معمولاً هر دو گروه استفاده مي كنند مجاز است.
2 - جامه هاي غصبي چه از اموالِ افراد و چه اموال نهادها و چه شركت ها و مؤسسات، چه غصب اموال اشخاص حقيقي باشد و چه حقوقي، چه خصوصي و چه بخش عمومي، چه مالك آگاه باشد و چه خبر نداشته باشد، جامه اي نيست كه مسلمان مجاز به استفاده از آن در نماز و غير نماز باشد.
3 - لباسي كه جامه شهرت محسوب شود، چه به دليل رنگ و جنس پارچه و چه به دليل نوع دوخت و يا پوشيدن آن، از موارد ممنوع در فقه اسلامي است.
4 - مردان و زنان مسلمان بايد از پوشش لباس هايي كه توجه نامحرمان را به آنان جلب مي كند، خودداري كنند.
5 - لباس بايد ميزان پوشش لازم در فقه اسلامي را براي مردان و زنان تأمين كند يعني خواهران در برابر نامحرم غير از صورت و كفّين، ديگر بخش هاي بدن را بپوشاند و برادران هم بخشي از بدن را كه عورت به حساب مي آيد، از ديدرس دور سازند.
6 - مقداري از پوشش بين مرد و زن محرم هم ضروري است، در حدّي كه مرد از مرد و زن از زن نيز بايد عورتين خود را بپوشانند و حتي بهتر است كه حداقل از ناف تا زانو پوشيده باشد.
7 - در شرائطي كه كسي با قصد ريبه و نگاه آلوده به دست و صورت بانوان نگاه كند، پوشاندن آن از بيننده لازم است، گرچه بيننده، پسر بچه اي نابالغ باشد.
مفصل احكام لباس را بايد در رساله هاي فقهي عالمان بزرگوار و كتب مربوط به احكام حجاب و نگاه مطالعه كرد.
حجاب زدايي رضاخان
در تاريخ 17 دي ماه سال 1314 ش. مراسم رسمي كشف حجاب در تهران توسط تاج الملوك همسر و دختران رضاشاه برگزار شد. و خانواده سلطنتي بدون حجاب شرعي و با آرايش هاي فراوان غربي در مراسم اعطاي دانشنامه بانوان فارغ التحصيل در دانشسراي تهران حضور يافتند و از آن تاريخ به بعد پوشش اسلامي در كليه اماكن عمومي، مدارس، خيابان ها، كوچه ها، حمام ها و بازارها و حتي مساجد و زيارتگاه ها ممنوع اعلام شد و 17 دي روز آزادي زنان نام گرفت.
17 دي تير خلاص حكومت رضاخاني بود كه به سوي فرهنگ حجاب اسلامي و ملّي شليك شد، ولي قبل از آن صدها بار پوشش مسلماني به رگبار بسته شده بود و حجاب از شش جهت مورد تهاجم غرب زدگان و وابستگان انگليس قرار داشت. طالب اف، ملكم خان، فتحعلي آخوندزاده، كسروي، علي دشتي و رسانه هاي عصر رضاخان سربازان خط اوّل تهاجم غرب بودند.
حجاب زدايي ريشه در مطامع دولت هاي استعماري غرب و در رأس آنان انگلستان داشت. امان الله خان پادشان افغانستان در فاصله سال هاي 1305 - 1306 ش. سفري به كشورهاي اروپايي و برخي مستعمرات انگليس مثل مصر و هندوستان داشت و مسؤول حجاب زدايي در افغانستان گرديد و انجمن حمايت نسوان را كه دوازده نفر از وكلاي زنان كابل اداره مي كردند، براي اجراي طرح حجاب زدايي برگزيد و شعار «برداشتن حجاب آزاد است» را با بوق و تبليغات مطرح كرد.
همزمان، مصطفي كمال پاشا كه در سالونيك - مركز يهودي نشين تركيه - به دنيا آمد و تحت تأثير ضياء گوكالپ روشنفكر غربزده ترك قرار داشت و به دليل عضويّت در فراماسونري، نهضت جوانان، و حزب اتحاد ترقي (1938 - 1881) زمينه هاي تمايل و شيفتگي فراوان نسبت به غرب داشت، مورد توجه انگليس قرار گرفت.
او در سال 1303 شمسي جمهوري لائيك تركيه را اعلام كرد و به جنگ با همه مباني عقيدتي، ارزشي و فرهنگ مسلماني مردم تركيه پرداخت. انگليس با مدد زور و زر و تزوير از وي چهره اي ملّي، روشنفكر و قدرتمند ترسيم كرد و او را به عنوان پدر ملت ترك، «آتاترك»، لقب داد.
در ايران هم روز سوّم اسفند 1299 ش. با كودتاي انگليسي، رضاخان قدرت را رسماً به دست گرفت و طي حدود 15 سال قبل از اعلام رسمي كشف حجاب، پشتوانه سياسي، نظامي آن را پديد آورد.
تربيت روشنفكران وابسته، افزايش اشرافزادگان اروپا رفته، ايجاد ده ها روزنامه و مجله و مطبوعات و حزب و گروه وابسته، تشكيل كانون هاي بانوان، تأسيس 45 مدرسه خارجي در سال هاي بين 1300 ش. تا اعلام رسمي كشف حجاب در 17 دي 1314 ش، فعاليت فراوان مسيون هاي مسيحيي، ايجاد تزلزل اعتقادي و فرهنگي با صدها بلندگوي تبليغاتي امثال كسروي، مسخره عالمان و دينداران و بانوان مسلمان توسط روزنامه نگاران انگليسي مآب و. . . ، مقدمات كشف حجاب را فراهم آورد.
آغاز حجاب زدايي از مهرماه 1312 ش. از طريق آموزش و پرورش و مدارس رسمي كشور و كارمندان دولت بود. تقويت فرقه بهائيت و وابستگان انگليس در مصدر بسياري از مقامات سياسي، اقتصادي و فرهنگي، گام هاي اوّليه انگلستان براي غارت كامل و بدون مشكل و مانع ايران بود.
آداب و فرهنگ مسلماني متهم به ارتجاع، كهنگي، پوسيدگي، عقب ماندگي، تحجّر و ناداني و بي خردي مي شد و از غربزدگي به اسم آزادي، پيشرفت، ترقّي، تمدن، روشنفكري، و سرور و شادي تجليل مي گرديد.
فريادهاي مظلومانه و شجاعانه آيت ا. . . سيد حسن مدرس، حاج آقا نور اللَّه اصفهاني، حاج آقا حسين قمي، سيد عبد اللَّه شيرازي، و مجاهد عارف محمدتقي بافقي بي پاسخ ماند.
در روز نوروز سال 1306 ش همسر رضاخان پليد با پوششي نامناسب در غرفه بالاي ايوان آئينه در حرم مقدس فاطمه معصومه عليها السلام ظاهر گرديد و كسي جرأت اعتراض نيافت، تنها فرياد غيرت ديني شيخ محمدتقي بافقي با چكمه هاي رضاخاني خفه شد و اين عالم شيفته امام عصرعليه السلام و زاهد بزرگ پس از ضرب و اهانت بسيار به تبعيدگاه شهر ري منتقل گرديد.
عبرت هاي تاريخ
سلطه بيگانگان هميشه در شرائطي شكل مي گيرد كه اردوي مدافعان خلع سلاح شده باشد و دژهاي نگهبانان و مردم رخنه برداشته باشد.
قبل از كشف حجاب رضاخاني، ملت ايران از نظر فرهنگي خلع سلاح شد. جهل و غفلت غالب مردم از اوضاع سياسي؛ گسترش شبهات فكري و فرهنگي توسط سربازان فرهنگي دشمن و تزلزل عقيدتي نسل جوان؛ مبارزه با غيرت ديني به بهانه تعصّب و جزم انديشي و تبليغ و ترويج انديشه تسامح و تساهل در برابر دشمنان قسم خورده مردم؛ گسترش فساد جنسي و انحراف اخلاقي؛ گسترش فقر و مشكلات اقتصادي و. . . شرائط لازم براي تسليم كامل كشور در برابر سلطه خارجي بود كه اين شرائط با سياست هاي انگليس و آمريكا شكل گرفت و بيش از نيم قرن سلطه سياه پهلوي را تحقق بخشيد.
ترس از مرگ و فراموشي فرهنگ شهادت؛ ناهماهنگي عالمان دين در دفاع از شريعت؛ سياست مذاكره با شيطان و نمايندگان شيطان؛ بي عملي بسياري از مردم و برخي عالمان در دفاع از اسلام و عدم استفاده از فداكاري شهيدان قيام گوهرشاد، ضعف هايي است كه در جريان سلطه رضاخان و كشف حجاب در جبهه پاسداران فرهنگ اسلام به چشم مي خورد.
با اميد به اينكه در سايه بيداري جهان اسلام و رهنمودهاي فجر آفرين امام، اين بار نقشه هاي استعمار آمريكا و انگليس در سلطه بر بلاد اسلامي نقش بر آب گردد و هجوم فرهنگي با موج بيداري و اتحاد و غيرت اسلامي سركوب شود. انشاء اللَّه.
منبع : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره37.
