احترام نام فاطمه(سلام الله علیها)
احترام حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و قداست آن بانوى بزرگوار براى تمام مسلمانان بديهى و مسلم است. «سكونى» می گويد: خدمت امام صادق(علیه السلام) رسيدم، در حالى كه غمگين بودم. آن حضرت به من فرمودند: اى سكونى! چرا غمگين هستى؟ عرض كردم: خداوند به من دخترى داده است. فرمودند: اى سكونى! سنگينى آن دختر بر زمين است و روزىاش با خدا و عمرش جداگانه. سپس فرمودند: چه نامى براى او انتخاب كردهاى؟ عرض كردم: فاطمه. فرمودند: آه، آه، آه. و دستخود را بر پيشانى نهادند و آن گاه فرمودند: «إِذَا سَمَّيْتَهَا فَاطِمَةَ فَلَا تَسُبَّهَا وَ لَا تَلْعَنْهَا وَ لَا تَضْرِبْهَا 1)؛ اگر نام او را فاطمه نهادى، به او بد مگو و لعن مكن و او را مزن.»
دو مسئله
1. براى فرد بى وضو حرام است كه نام خداوند متعال را مس نمايد و همچنين است بنا بر احتياط واجب مس اسامى مبارك پيغمبر(صلی الله علیه و آله) و ائمه(علیهم السلام) و حضرت زهرا(سلام الله علیها). 2)
2. يكى از محرمات بر شخص جنب، رساندن جايى از بدن به خط قرآن يا به اسم خدا - به هر لغت كه باشد - و بنا بر احتياط اسم پيامبران، امامان و حضرت زهرا(سلام الله علیها) است. 3)
كيفر بى حرمتى
كيفر دشنام گفتن به فاطمه(سلام الله علیها) قتل است، و بر اساس فقه اسلامى، فردى كه نسبتبه آن بانوى مقدس هتك حرمت كند و به فحاشى و دشنام گويى زبان بگشايد، مستوجب مرگ است و بايد به قتل رسانده شود. اين شدت عمل و سخت‌گيرى شايد بدين جهت باشد كه حرمت و منزلت آن بانوى بزرگوار، هم پايهٔ احترام ائمه و پيشوايان معصوم(علیهم السلام) است و بازگشت به فحاشى و هتك حرمت و سبّ رسول الله(صلی الله علیه و آله) دارد. از اين رو كسى كه به آن بانوى مطهره سب كند، حكم كسى را دارد كه به رسول الله(صلی الله علیه و آله) سب نمايد و بايد به قتل برسد. 4)
امام خمينى فرمايد: الحاق صديقه طاهره به ائمه اطهار خالى از وجه نيست؛ بلى اگر دشنام به صديقه طاهره(سلام الله علیها) بازگشت به سب رسول الله(صلی الله علیه و آله) نمايد، بدون شبهه دشنام دهنده كشته می شود. 5) امام خمينى (رحمه الله) طى حكمى در سال 1367 به آقاى محمد هاشمى، مدير عامل صدا و سيماى جمهورى اسلامى نوشتند: با كمال تأسف از صداى جمهورى اسلامى مطلبى در مورد الگوى زن پخش گرديده است كه انسان شرم دارد بازگو نمايد. فردى كه اين مطلب را پخش كرده است تعزير و اخراج می گردد و دست اندركاران آن تعزير خواهند شد. در صورتى كه ثابت شود قصد توهينى در كار بوده است، بلاشك فرد توهين‌كننده محكوم به اعدام است. اگر بار ديگر از اين گونه قضايا تكرار گردد، موجب تنبيه و توبيخ و مجازات شديد مسئولين بالاى صدا و سيما خواهد شد؛ البته در تمامى زمينهها قوه قضائيه اقدام می نمايد. 6)
تسبيحات زهرا(سلام الله علیها)
يكى از تعقيبات نماز، گفتن تسبيحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) است كه بسيار فضيلت دارد؛ بلكه برتر از ساير تعقيبات نماز محسوب می شود. از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است كه فرمودند: «تسبيح حضرت فاطمه(سلام الله علیها) بعد از هر نماز نزد من از هزار ركعت نماز در هر روز محبوبتر است.» 7) همچنين امام صادق(علیه السلام) درباره تسبيح فاطمه زهرا(سلام الله علیها) فرمودند: «چون به خوابگاه خود رفتى، سى و چهار بار «الله اكبر»، سى و سه بار «الحمد لله» و سى و سه بار «سبحان الله» بگو و آية الكرسى و دو سوره معوذتين را با ده آيهٔ اول سوره صافات و ده آيه از آخرش بخوان.» 8) و نيز آن امام بزرگوار به يكى از ياران خود به نام ابو هارون فرمودند: «ما خردسالان خود را به تسبيح حضرت زهرا فرمان می دهيم، همچنان كه آنان را مأمور به برگزارى نماز می نماييم.» 9)
چند مسئله
1. در تسبيحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) ابتدا 34 مرتبه «الله اكبر»، سپس 33 مرتبه «الحمد لله» و پس از آن 33 مرتبه «سبحان الله» گفته می شود. 10)
2. جايز است ذكر «سبحان الله» جلوتر از ذكر «الحمد لله» گفته می شود؛ ولى بهتر آن است كه ذكر «الحمد لله» جلوتر گفته شود. 11)
3. تسبيحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) بعد از هر نماز مستحب است؛ چه نماز واجب و چه نماز مستحب؛ ولى در نماز واجب، خصوصاً در نماز صبح مستحب مؤكد است. 12)
4. مستحب است ذكر تسبيحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) با تسبيح تربت امام حسين(علیه السلام) باشد. 5. اگر تسبيح گوينده در تعداد تكبيرات يا تسبيحات شك كند، در صورتى كه از محل آن تجاوز نكرده باشد، بايد بنا را بر مقدار كم‌تر بگذارد؛ و الا بايد بنا بر اين بگذارد كه به طور كامل انجام شده است و اگر زيادتر هم گفته باشد، مانعى ندارد. 13)
دروغ بستن به حضرت زهرا(سلام الله علیها)
اگر روزه دار با گفتن، نوشتن، اشاره و مانند اينها به خدا و پيامبر(صلی الله علیه و آله) و جانشينان آن حضرت عمداً نسبت دروغ بدهد، روزهاش باطل می شود و احتياط واجب آن است كه نام حضرت زهرا(سلام الله علیها) و ساير پيامبران(علیهم السلام) و جانشينان آنان هم در اين حكم فرقى ندارد. 14)
صلوات بر فاطمه(سلام الله علیها)
يكى از عبادتهاى دينى درود و صلوات فرستادن بر حضرت ختمى مرتبت و اهل بيت معصوم(علیهم السلام) آن حضرت است. اين عبادت ريشهٔ قرآنى دارد و خداوند متعال در قرآن به آن دستور داده است: (( إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليماً ))؛ 15) در روايتى از پيامبر(صلی الله علیه و آله) آمده است كه درود فرستادن بر فاطمه زهرا(سلام الله علیها) آثار معنوى بالايى دارد و در قيامت شايستگى الحاق به پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) را براى انسان فراهم می كند. پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: «يا فاطمة! مَنْ صَلَّى عَلَيْكِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ أَلْحَقَهُ بِي حَيْثُ كُنْتُ مِنَ الْجَنَّة؛ اى فاطمه! هر كس بر تو صلوات بفرستد، خداوند او را می آمرزد و در هر جاى بهشت كه باشم، وى را به من ملحق مي‌سازد.» كيفيت صلوات بر حضرت زهرا(سلام الله علیها) چنين است: «اللهم صل على فاطمة و ابيها و بعلها و بنيها والسر المستودع فيها بعدد ما احاط به علمك.» 16)
عقد و عروسى
برپايى مجلس عقد و عروسى در روزها و شبهاى شهادت ائمه معصومين(علیهم السلام) اگر موجب توهين و هتك باشد، اجتناب از آن لازم است. 17) سؤال: برخى براى اينكه برنامههاى موسيقى و لهو و لعب در مجالس عروسى خود را توجيه كنند، می گويند: اين برنامهها در شب عروسى حضرت زهرا(سلام الله علیها) نيز وجود داشته است. آيا اين نسبتها صحيح است؟ پاسخ: چنين نسبتى صحيح نيست. 18)
نماز حضرت زهرا(سلام الله علیها)
نماز حضرت زهرا(سلام الله علیها) دو ركعت است؛ بدين صورت كه در ركعت اول بعد از حمد 100 مرتبه سوره قدر و در ركعت دوم بعد از حمد 100 مرتبه سوره توحيد خوانده می شود. 19)
نماز استغاثه به حضرت زهرا(سلام الله علیها)
در مفاتيح الجنان روايتشده است كه: هر گاه حاجتى دارى دو ركعت نماز به جاى آور و پس از سلام سه مرتبه تكبير بگو و پس از آن تسبيحات حضرت فاطمه(سلام الله علیها) را بگو، آنگاه به سجده برو و صد مرتبه بگو: «يَا مَولَاتِى! يَا فَاطِمَةُ! اَغِيثِينِى؛ اي مولاي من! يا فاطمه! كمكم كن.»، سپس جانب راست صورت را بر زمين بگذار و همان ذكر را صد مرتبه بگو، سپس جانب چپ صورت را بر زمين بگذار و صد مرتبه همان ذكر را بگو و حاجت خود را بخواه، به خواست خداوند حاجتت برآورده می شود. 20)
زيارت حضرت فاطمه(سلام الله علیها)
«قال رسول الله(صلی الله علیه و آله): مَنْ زَارَ فَاطِمَةَ فَكَأَنَّمَا زَارَنِي وَ مَنْ زَارَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ فَكَأَنَّمَا زَارَ فَاطِمَةَ؛ هر كه فاطمه را زيارت كند، مثل اين است كه مرا زيارت كرده و هر كس على بن ابي‌طالب را زيارت كند، مانند آن است كه فاطمه را زيارت كرده است.» 21) همچنين راوى نقل می كند كه: «قَالَتْ فَاطِمَةُ: قَالَ أَبِي وَ هُوَ ذَا حَيٌّ إِنَّ مَنْ سَلَّمَ عَلَيَّ وَ عَلَيْكِ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ فَلَهُ الْجَنَّةُ. قَالَ: فَقُلْتُ لَهَا: هَذَا فِي حَيَاتِهِ وَ حَيَاتِكِ أَوْ بَعْدَ مَوْتِهِ وَ مَوْتِكِ قَالَتْ فِي حَيَاتِنَا وَ بَعْدَ مَوْتَنَا؛ فاطمه(سلام الله علیها) فرمودند: پدرم آن زمان كه در قيد حيات بود [به من] فرمود: هر كه سه روز بر من و تو سلام كند، بهشت براى اوست. به حضرت [زهرا(سلام الله علیها)] گفتم: اين مسئله در زمان حيات پيامبر(صلی الله علیه و آله) و شما يا بعد از مرگتان است؟ حضرت زهرا(سلام الله علیها) فرمودند: در حيات و ممات ما.» 22)
امام جواد(علیه السلام) هر روز هنگام زوال به مسجد رسول الله(صلی الله علیه و آله) رفته و پس از سلام و صلوات بر رسول خدا(صلی الله علیه و آله)، به سراغ خانه مادرش زهرا(سلام الله علیها) كه در همان نزديكى قبر پيامبر(صلی الله علیه و آله) است می رفت و كفشها را در آورده و با نهايت ادب و خضوع، داخل خانه شده و در آنجا نماز و دعا می خواند و دقايقى طولانى به عبادت مشغول می شد و هرگز ديده نشد به زيارت رسول(صلی الله علیه و آله) برود و سراغ مادرش را نگيرد. 23)
روز زيارتي مخصوص حضرت زهرا(سلام الله علیها)
در روايات، هر يك از روزهاى هفته و ساعات شبانه روز به نام يكى از معصومين(علیهم السلام) نامگذارى شده و براى هر روز و هر هفته با توجه به همين نامگذاريها، ادعيه و اعمالى بيان شده است. از بين روزهاى هفته، روز يكشنبه متعلق به اميرالمؤمنين و فاطمه زهرا(علیهما السلام) می باشد و از بين ساعات شبانه روز، ساعت آخر شب، نزديك اذان صبح، متعلق به فاطمه زهرا(سلام الله علیها) می باشد. زيارت مخصوص حضرت زهرا(سلام الله علیها) در روز يكشنبه چنين است: «يَا مُمْتَحَنَةُ امْتَحَنَكِ الَّذِي خَلَقَكِ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَكِ فَوَجَدَكِ لِمَا امْتَحَنَكِ صَابِرَةً وَ زَعَمْنَا أَنَّا لَكِ أَوْلِيَاءُ وَ مُصَدِّقُونَ وَ صَابِرُونَ لِكُلِّ مَا أَتَانَا بِهِ أَبُوكِ(صلی الله علیه و آله) وَ أَتَى بِهِ وَصِيُّهُ(علیه السلام) فَإِنَّا نَسْأَلُكِ إِنْ كُنَّا صَدَّقْنَاكِ إِلَّا أَلْحَقْتِنَا بِتَصْدِيقِنَا لَهُمَا لِنُبَشِّرَ أَنْفُسَنَا بِأَنَّا قَدْ طَهُرْنَا بِوَلَايَتِکَ ))» 24)
پی نوشت :
1) وسائل الشيعۀ، ج15، ص200.
2) توضيح المسائل مراجع، ج1، ص199، مسئله 319؛ آيات عظام فاضل، سيستانى، تبريزى، زنجانى: بهتر آن است كه اسم مبارك پيامبر و ائمه معصومين(علیهم السلام) و حضرت زهرا(سلام الله علیها) را مس ننمايد. آيت الله العظمی مكارم: مس اسم مبارك پيامبر(صلی الله علیه و آله) و ائمه هدى(علیهم السلام) و حضرت زهرا(سلام الله علیها) اگر هتك حرمت و بى احترامى باشد حرام است.
3) توضيح المسائل مراجع، ج1، ص226؛ آيات عظام صافى، سيستانى، بهجت.
4) صديقه طاهره، ص203، به نقل از علامه در «تحرير الاحكام» و شهيد در «لمعه.»
5) تحرير الوسيله، ج2، ص477.
6) صحيفه نور، ج21، ص76.
7) العروة الوثقى، ج1، ص703.
8) فروع كافى، ج6، ص207.
9) امالى صدوق، ص579
10) همان.
11) همان.
12) تحرير الوسيله، ج1، ص184.
13) العروة الوثقى، ج1، ص704.
14) توضيح المسائل مراجع، ج1، ص934؛ عروة الوثقى، ج2، ص242.
15) احزاب/56.
16) معجم صحيفة الزهراء.(سلام الله علیها)
17) الف: آيت الله العظمی خامنهاى: اگر موجب توهين و هتك باشد اجتناب لازم است. ب: آيت الله العظمی مكارم: در فرض مسئله حرام است. ج: آيت الله العظمی سيستانى: جايز نيست. د: آيت الله العظمی صافى: اين گونه حركات مناسب دوستان اهل‌بيت نيست و بايد مؤمنين از آن بپرهيزند. هـ : آيت الله العظمی بهجت: در صورت صدق عنوان هتك، حكم آن نزد متشرعه واضح است. (مسائل جديد، ج2، ص49).
18) مسائل جديد، ج2، ص75، به نقل از آيات عظام صافى، فاضل، تبريزى و مكارم.
19) مفاتيح الجنان، انتشارات فاطمة الزهرا(سلام الله علیها)، ص67.
20) همان، ص423.
21) بحارا الانوار، ج43، ص58.
22) کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین(علیه السلام) ، ص354.
23) كشف اليقين، ص354.
24) مفاتيح الجنان، ص91.
منبع : کتاب حضرت زهرا(سلام الله علیها) / معاونت تبلیغ و آموزشهای کاربردی حوزه علمیه قم/ چاپ اول-1390 .
