«مسلم بن عقیل» پسر عموی امام حسین(علیه‌السلام) و سفیر او در کربلا از مهم‌ترین یاران و ارکان قیام آن حضرت بود که تا پای جان در مسیر ولایت حرکت کرد و هرگز از آن حضرت جدا نشد، انتخاب او به عنوان سفیر و نماینده از سوی امام حسین(علیه‌السلام) در کوفه، خود نشان از جایگاه والای او نزد آن حضرت دارد. او هم‌چنین نزد امیرالمومنین(علیه‌السلام) نیز جایگاه مهمی داشت، و علاوه بر افتخار دامادی آن حضرت[۱] از سوی او در برخی جنگ‌ها نیز مناصب نظامی را بر عهده داشته است.[۲] او در طول دوران حیاتش از امام زمان خود پیروی می‌کرده است و الگویی مناسب برای ولایت‌پذیری بوده و خواهد بود، اینک مختصری به ولایت‌پذیری او در جریان کربلا اشاره می‌کنیم:
پس از آن‌که «معاویه» از دنیا رفت، فرزندش یزید(لعنه‌الله‌علیه) خلافت را به دست گرفت، یزید بلافاصله در فکر بیعت از امام حسین(علیه‌السلام) افتاد، از این‌رو از والی مدینه خواست تا از آن حضرت بیعت بگیرد، امام حسین(علیه‌السلام) از مدینه با اهل و عیال خارج شد و راه مکه را در پیش گرفت، زمانی که آن حضرت در مکه اقامت داشت، اهالی کوفه نامه‌هایی را برای آن حضرت نوشتند و او را به کوفه دعوت کردند.[۳] امام حسین(علیه‌السلام) هنگامی که با خیل عظیم نامه‌های کوفیان مواجه شد و از طرفی با دسیسه‌های امویان نیز آشنایی داشت، ابتدا مسلم بن عقیل را به عنوان نماینده خود به کوفه فرستاد، تا اوضاع آن شهر را برای او گزارش کند، و اگر کوفیان در ادعای خود صادق باشند، امام نیز به کوفه بیاید، انتخاب مسلم، دلیل بر شایستگی و لیاقت او نزد آن حضرت بود، و اگر مسلم ولایت‌پذیر نبود، هرگز امام او را برای چنین کاری برنمی‌گزید. آن حضرت در پاسخ نامه‌های کوفیان می‌فرماید: «اکنون من برادر و پسر عمو و فرد مورد اعتمادم، از میان خاندانم را به سوی شما می‌فرستم».[۴]
امام حسین در این عبارت از مسلم به عنوان برادر و مورد اطمینان یاد می‌کند و حال آن‌که بین آن دو نسبت برادری نبوده است بلکه چنان مسلم وفادار و مطیع آن حضرت بوده است، که او را برادر نامیده است.
در زیارت‌نامه آن حضرت نیز به مسئله ولایت‌پذیری او با عبارت «درود بر تو ای بنده شایسته و فرمان‌بردار خداوند و فرستاده‌اش و امیرمؤمنان و حسن و حسین(علیهم‌السلام)» تصریح شده است.[۵]
بر اساس آنچه آمد، بطلان گفته طبری مبنی بر این‌که پس از آن‌که دو راهنمای مسلم در مسیر مدینه به کوفه از شدت تشنگی هلاک شدند، مسلم بن عقیل نامه‌ای به امام حسین(علیه‌السلام) با این محتوا نوشت که: «من از این پیشامد فال بد زدم و اگر موافقت فرمایید مرا معاف دارید» روشن می‌شود و به گفته‌ی «نجم الدین طبسی» با توجه به شخصیتی که از مسلم بن عقیل می‌شناسیم و با داشتن آن همه امتیازاتی که موجب نمایندگی او از طرف پیشوای الهی آن روز شده بود این نقل طبری صحیح نیست.[۶]
_______________
پی‌نوشت:
[۱]. طبری، ج۴، ص۳۵۹؛ ابو الفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص۸۶.
[۲]. مناقب آل ابیطالب ج۳، ص۱۹۷.
[۳] طبری، تاریخ طبری، ج۴، ص۲۶۲؛ ابن شهرآشوب، مناقب، ج۴، ص۹۷.
[۴] همان
[۵] «السلام علیک ایها العبد الصالح المطیع لله و لرسوله و لامیرالمؤمنین و الحسن و الحسین علیهم‌السلام» قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ص۴۰۲.
[۶] طبسی، شیخ نجم الدین، مترجم عبدالحسین بینش ـ با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه – ج۲ – ص۵۱
