امام رضا (علیه السلام) به اعتراف عام و خاص، عالم آل محمد و پاره تن رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است. بزرگواری که زیارت مرقد پاک او ثواب 70 حج دارد. چنان‌چه از عایشه روایت شده، روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «کسی که فرزندم را در طوس زیارت کند، گویا یک حج به جا آورده است. عایشه پرسید: یک حج؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: دو حج. عایشه پرسید: دو حج؟ پیامبر فرمود: بلکه سه حج. سپس عایشه ساکت شد و سخنی نگفت. پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) فرمود: اگر سکوت نمی‌کردی تا هفتاد حج می‌شمردم.»[1]
از این‌رو است که عموم مردم از عالم و عامی، از سنی و شیعه از قرن سوم هجری تاکنون به مناسبت‌های مختلف به زیارت بارگاه امام رضا (علیه‌السلام) مشرف شده و عرض ارادت به وجود ملکوتی امام رضا (علیه السلام) می‌کنند و حاجات خود را از امام رضا (علیه السلام) می‌طلبند. این در حالی است که در دهه‌های اخیر گروه‌های تکفیری سلفی، با تمسک به فتاوای بدعت‌آمیز ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب سعی در ایجاد شکاف و رخنه و فتنه‌گری بین مسلمین داشته و قاطبه‌ی مسلمین را که به زیارت قبور انبیا و صالحین می‌رفتند و به آنها متوسل می‌شدند و یا به قبر آنها تبرک می‌جستند، قبریون و حجریون نامیده و با تکفیرشان خود را موحد حقیقی معرفی می‌کنند. درحالی‌که که زیارت، توسل، استغاثه و طلب رفع حوایج و تبرک به قبور انبیا و صالحین، از باورهای راستین و سنت‌های دیرین امت اسلامی است که ریشه درآیات قرآنی و روایات صحیح نبوی دارد و قول و منش صحابه و تابعین و سیره مسلمین بر آن استوار است.
ابن حبّان بُستی شافعی (354 ق) درباره امام رضا و مشهد آن حضرت می‌گوید: «علی بن موسی‌الرضا از بزرگان، عقلا، نخبگان و بزرگواران اهل‌بیت و بنی‌هاشم می‌باشد، اگر از وی روایتی شود واجب است حدیثش معتبر شناخته شود. ... من به‌دفعات قبر ایشان را زیارت کرده‌ام، زمانی‌که در طوس بودم هر مشکلی برایم رخ می‌داد، قبر علی بن موسی‌الرضا را (درود خدا بر جدش و خودش باد) زیارت و برای برطرف شدن مشکلم دعا می‌کردم و دعایم مستجاب و مشکلم حل می‌شد. این کار را به‌دفعات تجربه کردم و جواب گرفتم. خداوند ما را بر محبت مصطفی و اهل‌بیتش (که درود خدا بر او و اهل‌بیتش باد) بمیراند».[2]
میر محمد بن سید برهان‌الدین خداوند شاه معروف به میرخواند (903 ق) می‌نویسد: «مشهد مقدس و مرقد این امام علی الاطلاق، مرجع ایران و مقصد سالکان اکابر و اصاغر آفاق است. طوایف امم و طبقات بنی آدم از اقصای روم و هند از جمیع مرز و بوم هرساله مهاجرت اوطان و مفارقت خلّان اختیار کرده و روی توجه به این آستان فرخنده دارند، و مراسم زیارت و طواف به‌جای آورند و این موهبت عظمی را سرمایه سعادات دنیا وعقبی می‌دانند».[3]
غیاث الدین بن همام الدین شافعی معروف به خواند امیر (942 ق) نیز چنین می‌گوید: «و حالا آن مزار بزرگوار و روضه قایض الانوار مطاف طواف اعیان و اشراف روزگار است و قبله آمال و کعبه اقبال اصاغر واعاظم اقطار بلاد وامصار». وی در ادامه شعری را تقدیم به امام رضا (علیه‌السلام) می‌کند:
«سلام علی آل طاها ویس *** سلام علی آل خیر النبیین
سلام علی روضه حلّ فی‌ها *** امام یباهی به المُلک و والدین
وصلی الله علی خیر خلقه محمد سید المرسلین و آله الطیبین سیما الائمه المعصومین الهادین.[4]
سلام بر آل طاها ویاسین؛ سلام بر فرزندان بهترین پیغمبر؛ سلام بر آستان امامی (امام رضا) که در آن آستان فرشتگان آسمانی فرود می‌آیند؛ امامی که ملک وملکوت به او مباهات می‌کنند. و صلوات خداوند بربهترین خلقش محمد که از همه پیامبران بزرگتر است وبر فرزندان پیامبر که پاک هستند، خصوصا ائمه که معصوم و هدایت گر مردم هستند.»
ذهبی درجاهای مختلف درباره مشهد الرضا (علیه السلام) چنین اظهارنظر می‌کند: «و برای علی بن موسی الرضا مرقد و بارگاهی است در طوس، که مردم از اقصی نقاط به زیارتش می‌روند.»[5]
از موارد یاد شده به‌دست می‌آید که نه تنها بنای بر قبور و زیارت و توسل به آن امری جایز و کاملاً مرسوم بوده، بلکه مورد تأیید بزرگان اهل سنت بوده و به‌صورت مکرر این اعمال از آنها سر می‌زده است که این امر خط بطلانی بر تفکرات و باورهای سست فرقه تفرقه‌انگیز وهابیت است، که بر این باورند باید تمامی مراقد و عتبات عالیات تخریب شود.
پی‌نوشت:
[1]. «روی عن عائشة قال صلی اللّه علیه و آله و سلم: من زار ولدی به طوس فإنما حجّ مرة، قالت: مرة، فقال: مرتین قالت: مرتین، فقال: ثلاث مرآت فسکتت عائشة، فقال: و لو لم تسکتی لبلغت إلی سبعین». حرعاملی، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت،1425 ج 4، ص: 306
[2]) ابی حاتم محمد بن حبان شافعی، کتاب الثقات، ج 8، ص 457، چاپ دائرالامعارف العثمانیه، حیدرآباد هند،1402 ق
[3]. میر خواند، تاریخ روضة الصفا، تهران، چاپخانه مرکزی، ج 3، ص 41 - 52
[4]. خواند میر، تاریخ حبیب السیر، تهران: چاپخانه گلشن،1353، ج 2، ص 82 و 83
[5]. «ولعلی بن موسی مشهد به طوس یقصدونه بالزیاره.» ذهبی، سیراعلام النبلاء، موسسه الرساله،1422ق، ج 9، ص 393.
منبع: بلاغ
